เครื่องตี
เครื่องตี เป็นเครื่องดนตรีที่ทำให้เกิด เสียงดนตรีด้วยการใช้ของสองสิ่งกระทบกัน ด้วยการตี นับว่าเป็นเครื่องดนตรีประเภท เก่าแก่ที่สุดที่ที่มนุษย์รู้จักใช้ ได้มีวิวัฒนาการจากอุปกรณ์ง่ายๆ ให้มี ความหลากหลายออกไปทั้งรูปแบบและวัสดุที่ใช้ สำหรับเครื่องดนตรีไทย ที่เป็นประเภทเครื่องตีมีดังนี้
เครื่องตีที่ทำด้วยไม้
๑. กรับพวง
กรับพวง ทำด้วยไม้หรือโลหะ ลักษณะเป็นแผ่นบาง หลายแผ่นร้อยเข้าด้วยกัน ใช้ไม้หนาสองชิ้นประกับไว้
วิธีตี ใช้มือหนึ่งถือกรับ แล้วตีกรับลงไปบนอีกมือหนึ่งที่รองรับ ทำให้เกิดเสียงกระทบจากแผ่นไม้ หรือแผ่นโลหะดังกล่าว ใช้ตีในการบรรเลงมโหรีโบราณ เล่นเพลงเรือ และโขนละคร
๒. กรับเสภา
กรับเสภา ทำด้วยไม้เนื้อแข็ง ลักษณะเป็นแท่งสี่เหลี่ยม มีสันมน
วิธีตี การตีใช้ขยับมือที่ละคู่ การขับเสภาใช้กรับสองคู่ ถือมือละคู่ ผู้ขับเสภาจะขยับกรับ สองคู่นี้ตามท่วงทำนองที่เรียกเป็นไม้ต่าง ๆ เช่น ไม้กรอ ไม้หนึ่ง ไม้รบ หรือไม้สี่
๓.
ประวัติความเป็นมาของระนาดเอก | newjatuporn
กว้างประมาณ 5 ซม. หนา ประมาณ 1. 5 ซม. จำนวนสองท่อน ถือมือละท่อน ใช้ทางด้านผิวไม้ตีกระทบกัน มักใช้ตีกำกับทำนองร้องเวลาเล่นละครชาตรี จึงเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า
กรับละคร นอกจากใช้ตีกำกับจังหวะแล้วยังใช้ตีเป็นสัญญาณในการเปลี่ยนท่ารำ และตีให้จังหวะในพิธีการต่างๆด้วย
กรับพวง - เป็นกรับชนิดหนึ่งทำด้วยไม้ผสมแผ่นโลหะบางๆ ยาวประมาณ 20 ซม. จำนวนหลายแผ่นร้อยเชือกเข้าด้วยกัน มีไม้หนา 2 ชิ้นซึ่งเรียก ว่า " ไม้ประกับข้าง " ประกับ ไว้ด้านนอกทั้งสองข้างไม้ประกับข้างนี้มักประดิษฐ์รูปร่างให้ เหมาะกับการใช้ตีลงบนฝ่ามือ วิธีตีใช้มือหนึ่งถือแล้วตี โดยใช้ อีกมือหนึ่งรองรับทำให้เกิดเสียงกระทบจากแผ่นไม้และแผ่น โลหะที่สอดอยู่ตรงกลางระหว่างไม้ประกับนั้น กรับพวงใช้ บรรเลงในวงมโหรี โบราณ การเล่นเพลงเรือ และ การแสดง โขนละคร
กรับเสภา - เป็นกรับชนิดหนึ่งทำด้วยไม้เนื้อแข็งเช่น ไม้ชิงชัน ลักษณะเป็นแท่ง สี่เหลี่ยมมีผิวด้านหนึ่งโค้งมนยาวประมาณ 20 ซม. กว้างประมาณ5 ซม. หนาประมาณ 5 ซม.
รางระนาดเอก 2. ผืนระนาดเอก 3. ไม้ตระนาดี จบการนำเสนอ
โครงงานดนตรีไทย นายธีรนันท์ เทพยรักษ์ ชั้นม.4/3 เลขที่ 2: ประเภทของวงดนตรีไทย
เครื่องตี เสียงดังออกมาและการกระทบกันมีด้วยกันหลายวิธีเช่นใช้มือตี ได้แก่ กลองแขก ตะโพนไทย ตัวเองกระทบกัน ได้แก่ ฉิ่ง ฉาบ กรับ ใช้ไม้ที่ทำเฉพาะตี ได้แก่ฆ้องวง โหม่ง ระนาดเอก ระนาดทุ้ม ขิม ใช้การกระแทก ได้แก่ อังกะลุง
เครื่องตีแยกได้เป็น ๓ ประเภทตามหน้าที่ในการเล่นคือ
๑. เครื่องตีที่ทำจังหวะ หมายถึงเครื่องตีที่เมื่อตีแล้วจะเป็นเสียงที่คุมจังหวะการเล่นของเพลงนั้นๆ
ตลอดทั้งเพลงซึ่ง
ได้แก่ ฉิ่ง และ ฉับ ถือเป็นหัวใจของการบรรเลงด้วยเหตุที่ว่าเครื่องดนตรีทุกชิ้นจะต้องยึดถือเอา
จังหวะเสียงของฉิ่งเป็นหลักในการเล่นเพื่อความพร้อมเพรียง
๒. เครื่องตีที่ประกอบจังหวะ หมายถึงเครื่องดนตรีที่ใช้ตีเพื่อประกอบจังหวะของฉิ่งและทำนอง
เพลงเพื่อให้เกิดความไพเราะสนุกสนานได้อรรถรสของบทเพลงมากขึ้นซึ่งก็มีหลายอย่างเช่น
กลองแขก กลองทัด ตะโพนไทย ตะโพนมอญ ฉาบใหญ่ ฉาบเล็ก กรับ โหม่ง เปิงมางคอก
กลองตุ๊ก ฯลฯ โดยเครื่องตีในแต่ละชิ้นนี้จะมีท่าทางการเล่นที่แตกต่างกันและเสียงก็แตกต่างกัน
๓.
- ดนตรีไทย
- สิ่งที่เราควรรู้ก่อนที่จะถอนฟันกราม - BPDC
- ประวัติความเป็นมาของระนาดเอก | newjatuporn
- หวยวันที่ 30 ธันวาคม 2562
- เครื่องดนตรีไทย-ประวัติ-ประเภท-วงดนตรีไทย: ประเภทของเครื่องดนตรีไทย(เครื่องตี-ระนาดเอก)
- Harley มือ 2
- ระนาด | thaimusical
- โครงงานดนตรีไทย นายธีรนันท์ เทพยรักษ์ ชั้นม.4/3 เลขที่ 2: ประเภทของวงดนตรีไทย
- เฉลิม ชัย แมนชั่น มหาชัย
ดนตรีไทย : เอกลักษณ์แห่งสยาม: ประวัติความเป็นมาของเครื่องดนตรีบางชนิด
การตีไล่ เสียงขึ้น - ลง โดยใช้มือซ้ายตีที่ลูกทวน หรือลูกที่มีเสียงต่ำสุดซึ่ง อยู่ทางซ้ายมือของผู้บรรเลง และตีเรียงเสียงขึ้นไปจนได้คู่แปด แล้วเปลี่ยนมาใช้มือขวาไล่ต่อไปจนถึงลูกยอดหรือลูกที่มีเสียงสูงสุดซึ่งอยู่ ทางขวามือของผู้บรรเลง และในทำนองกลับกันใช้มือขวาตีที่ลูกยอดไล่เรียงเสียงลงมาให้ได้คู่แปดกับลูก ยอด แล้วเปลี่ยนไปใช้มือซ้ายไล่เรียงเสียงลงมาจนถึงลูกทั่ง
เช่น
- - - -
มฟซล
ทดํรํมํ
รฺมฺฟฺซฺ
ลฺทฺดร
๒. การตีไล่ เสียงสลับมือ โดยการตีสลับมือซ้ายขวาจากเสียงต่ำสุดไปหาเสียงสูงสุด โดยใช้ มือซ้ายตีลงก่อนแล้วตามด้วยมือขวา เมื่อมือขวาตีถึงลูกยอด ให้ตีถอยลงมาโดยเริ่มด้วยมือซ้ายตีลงที่ลูกยอดก่อน ตามด้วยมือขวาตีสลับลงมาจนถึงเสียงต่ำสุด เช่น
- - ฟฺซฺ
- - ด ร
- - ซ ล
- - รํ มํ
มํ รํ - -
ล ซ - -
ร ด - -
ซฺ ฟฺ- -
รฺ มฺ - -
ลฺ ทฺ- -
ม ฟ- -
ทดํ- -
- - ดํท
- - ฟม
- -ทฺ ลฺ
- - มฺ รฺ
๓. การตีสอง มือพร้อมกันเป็นคู่ต่าง ๆ โดยลงน้ำหนักมือเท่ากัน ใช้มือซ้ายและมือขวา ตีลงที่ ลูกฆ้องพร้อมกันทั้งสองมือ โดยใช้นำหนักมือทั้งสองมือเท่ากันและมีเสียงประมาณกัน
- ร - ม
- ฟ- ซ
- ล - ท
- ดํ - รํ
- มํ - มํ
- รํ - ดํ
- ท - ล
- ซ- ฟ
รฺ - มฺ -
ฟฺ - ซฺ -
ลฺ - ทฺ -
ด - ร -
ม - ม -
ร - ด -
ทฺ - ลฺ -
ซฺ - ฟฺ -
๔.
เหตุใดจึงเรียกเครื่องดนตรีชนิดนี้ว่า "ระนาด"
มีเครื่องดนตรีจำนวนมากที่ถูกตั้งชื่อตามลักษณะเสียงของเครื่องดนตรีนั้นๆ เช่น ฉิ่ง กรับ ฆ้อง เป็นต้นแต่น่าแปลกที่ ระนาด ไม่ได้ถูก
เรียกชื่อตามลักษณะของเสียงที่ได้ยินเมื่อเคาะลูกระนาด ชื่อนี้มีที่มาอย่างไร? และเหตุใดจึงเรียกเช่นนั้น?
ระนาด | thaimusical
และเหตุใดจึงเรียกเช่นนั้น?
ประเภทตี | Wanwisa
ระนาดทุ้ม มีมาตั้งแตสมัยใด 2. ระนาดทุ้มมีลูกระนาดกี่ลูก 3. ระนาดเอกและระนาดทุ้มมีความแตกต่างกันอย่างไร 4. ระนาดทุ้มสันิษฐานว่าดัดแปลงมาจากเครื่องดนตรีใด
ฆ้องโหม่ง
ฆ้องโหม่ง ใช้ตีกำกับจังหวะ มีขนาดใหญ่ รองลงมาจากฆ้องหุ่ย ได้ชื่อนี้ตามเสียงที่เกิดจากการตี
๙. ฉาบ
ฉาบ เป็นเครื่องตีกำกับจังหวะ ทำด้วยโลหะ รูปร่างคล้ายฉิ่ง แต่ มีขนาดใหญ่กว่าและหล่อบางกว่า มีสองขนาด ขนาดใหญ่กว่าเรียกว่า ฉาบใหญ่ ขนาดเล็กกว่า เรียกว่า ฉาบเล็ก การตีจะตีแบบประกบ และตีแบบเปิดให้เสียงต่างกัน
๑o. ฉิ่ง
ฉิ่ง เป็นเครื่องตีกำกับจังหวะ ทำด้วยโลหะ หล่อหนา รูปร่างกลม เว้ากลาง ปากผาย คล้ายฝาขนมครกไม่มีจุก สำรับหนึ่งมีสองฝาเจาะรูตรงกลางที่เว้า สำหรับร้อยเชือกโยงฝาทั้งสอง เพื่อสะดวกในการถือตี ฉิ่งมีสองขนาด ขนาดใหญ่ใช้ประกอบวงปีพาทย์ ขนาดเล็กใช้กับวงเครื่องสายและมโหรี
เครื่องตีที่ทำด้วยหนัง
กลอง เป็นเครื่องดนตรีประเภทตี สำหรับใช้บอกสัญญาณ บอกจังหวะ และใช้ประกอบเครื่องดนตรีอื่น ๆ ตัวกลองเรียกว่า "หุ่น" ทำด้วยไม้ ข้างในเป็นโพรง หน้าขึงด้วยหนังมีทั้งหน้าเดียวและสองหน้า การขึ้นหนังมีทั้งตรึงด้วยหมุด และโยงเร่งด้วยเส้นหนัง หวายหรือลวด การตีกลอง อาจใช้ตีด้วยฝ่ามือ และตีด้วยไม้สำหรับตี
๑. กลองแขก
กลองแขก มีรูปร่างยาวเป็นกระบอก หน้าด้านหนึ่งใหญ่เรียกว่า "หน้ารุ่ย" หน้าด้านหนึ่งเล็กเรียกว่า "หน้าต่าน" หนังหน้ากลอง ทำด้วยหนังลูกวัว หนังแพะ ใช้เส้นหวายฝ่าชีกเป็นสายโยงเร่งให้ตึงด้วยรัดอก สำรับหนึ่งมีสองลูก ลูกเสียงสูงเรียกว่า "ตัวผู้" ลูกเสียงต่ำเรียกว่า "ตัวเมีย"
การตี การตีใช้ฝ่ามือทั้งสอง ตีทั้งสองหน้าให้เสียงสอดสลับกันทั้งสองลูก กลองชนิดนี้เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า "กลองชะวา"
๒.